Facebook
twitter
Google Plus
RSS
Kalp anatomik olarak üç tabakadan oluşur:
Endokart denilen ve kalbin iç yüzeyini saran hücre tabakası Endokart tabakasının üzerinde miyokart denilen kas tabakası Kas tabakasının üzerini örterek kalbin dış kısmını saran perikart tabakası Bakteriyel endokardit, endokart olarak bilinen kalbin en iç yüzeyini örten hücre tabakasının ve kalp kapaklarının iltihabına verilen isimdir. Bakteriyel endokardit çoğunlukla kalp kapaklarını tutmakla birlikte bazı olgularda damar iç yüzeyini saran endOtel denilen tabakada, kalp pili aparatlarında ve kalp dokularına konulan yamalar gibi vücuda yabancı yapıların üzerinde de oluşabilir.
Değişik kaynaklarda farklı veriler olmakla birlikte toplumda görülme sıklığı yıllık milyonda 14 -31 olarak tahmin edilmektedir. Bağışıklık sisteminin zayıf olması ve damardan uyuşturucu Madde kullanımı gibi durumlarda görülme sıklığı çok daha yüksektir. Görülme sıklığı yaşla artış göstermektedir.
Bu hastalığın oluşması için öncelikle kalbin veya damarların iç yüzünü saran endokart ya da endotel tabakasının hasarlı olması gerekir. Bu hasar genellikle kalpte doğuştan var olan hastalıklar ya da sonradan oluşan kalp kapak hastalıklarına bağlı olarak, kabin o bölgesinde kan akımının hızlanmasıyla ya da cerrahi gibi travmalara bağlı olarak gelişmektedir. Ağız, üst solunum yolu, barsak, idrar yolları, üreme organları ve cilt gibi dokularda normalde bulunan mikropların diş çekimi, cerrahi müdahale gibi nedenlerle kan dolaşımına girmesi ve hasarlı yüzeylere yerleşmesi sonucunda hastalık süreci başlar. En sık deri ve ağız bölgesi mikropları kan dolaşımına geçer. Hasarlı kalp bölgesinde hızla çoğalan mikroplar bu bölgede kan hücrelerinin de kümelenmesi ile vejetasyon adı verilen, çok miktarda mikrop içeren kitleler oluştururlar.
Kimler endokardite yakalanma riski taşır?
Yapısal kalp hastalığı olmayan insanlarda endokardit nadir görülür. Bakteriyel endokardit’e yakalanma riski yüksek olan kalp hastalıkları şunlardır:
Hem biyolojik hem Mekanik yapay (protez) kalp kapakları Daha önce geçirilmiş endokardit öyküsü Akut eklem romatizması (diğer adıyla romatizmal ateş) gibi geçirilmiş bir hastalık nedeniyle hasar görmüş kalp kapakları Doğuştan kalp hastalıkları (Kalbin sağ-sol karıncık ve sağ-sol kulakçık olarak birbirinden ayrılmasını sağlayan, kirli ve temiz kanın normalde birbirine karışmasını engelleyen bir bariyer oluşturan dokuda doğuştan var olan delikler) Hipertrofik kardiyomiyopati denilen kalbin atar damara kan pompaladığı çıkış bölgesinde daralmaya neden olan hastalık Kalp pili telleri Boyundan kalbe direkt açılan toplardamara yerleştirilmiş tanı ve tedavi amaçlı kullanılan damar yolları Kalp ve damarlara konulmuş yamalar
BELİRTİLERİ
Hastalar genellikle ateş, titreme, halsizlik, gece terlemeleri ve kilo kaybı gibi başka pek çok durumda da görülebilecek, hastalığa özgül olmayan şikayetler tarifler. Hastalarda şikayetler çok belli belirsiz olabileceği gibi, iltihaba bağlı olarak gelişen komplikasyonlar nedeniyle ciddi şikayetler de ortaya çıkabilmektedir.
İltihap kalpte ciddi hasara neden olursa basit bir nefes darlığından ani gelişen ölümcül seyredebilen ciddi kalp yetersizliği tablosuna kadar değişkenlik gösteren yakınmalara neden olabilmektedir.
Kalbin ve damarların içinde gelişen, mikroptan zengin, vejetasyon adı verilen kitlelerden kopan parçacıkların kan dolaşımına girmesi ve herhangi bir organa ait damarı tıkaması sonucunda felçler ya da damarı tıkanan organlarda işlev kusurları ve o organlara mikrop yerleşimi nedeni ile apselere yol açabilmektedir.
TANI
doktorunuz şikayetlerinizi dinleyip muayenenizi yaptıktan sonra gerekli görürse bazı kan testleri ve kalp ultrasonografisi (ekokardiyografi) ile sizi değerlendirecektir. Göğüs duvarı dışından yapılan ultrasonografi ile tanı konulamayan hastalarda endoskopik ekokardiyografi (ağızdan yemek borusuna yerleştirilen bir hortuma benzeyen Alet aracılığı ile yapılan ultrasonografi) yöntemi uygulaması gerekli olabilmektedir.
KORUNMA
Bakteriyel endokardit oluşumuna yatkınlık yaratacak kalp hastalığı bulunan kişilerin, hastalığın oluşumuna neden olan kan dolaşımına mikrop girişini azaltacak ya da engelleyebilecek önlemleri alması korunmada çok önemlidir.
Yakın zamana kadar diş çekimi veya diğer diş müdahaleleri, idrar yolu, mide barsak sistemine yönelik girişimler bu hastalarda hastalığın ortaya çıkmasında en önemli etken olarak sorumlu tutulmuştur. Son dönemde yapılan çalışmalar herhangi bir girişim yapılmaksızın da kan dolaşımına mikrobun girebildiğini göstermiştir(1-3). Kan dolaşımına mikrop en sık ağız yoluyla girmektedir. Bu nedenle hastaların ağız ve diş sağlığına önem vermeleri çok önemlidir. Dişlerin düzenli olarak fırçalanması ve düzenli olarak diş doktoruna gidilmesi hastalığın önlenmesinde en önemli basamaktır.
Daha önceleri diş çekimi, mide barsak sistemi, idrar yolları ya da üreme organlarına ait girişimler öncesinde pek çok kalp hastalığında Antibiyotik kullanımı önerilmekle birlikte, son zamanlarda bu uygulamanın hastalığa yakalanma açısından en riskli sınıfa yapılması gerektiği ileri sürülmektedir. Ancak ülkemiz koşulları göz önüne alındığında özellikle kalp kapak hastalıklarının bizim toplumumuzda daha sık görülmesi nedeniyle, bu önerilerin hastaya göre değerlendirilip uygulanması çok önemlidir. Bu nedenle herhangi bir kalp hastalığınız varsa bu hastalığın bakteriyel endokardite zemin yaratıp yaratmayacağını doktorunuza sormanız, yaratıyorsa da size yapılacak herhangi bir ağız içi girişim ve ya diğer organlara yönelik operasyonlar öncesinde doktorunuza kalbinizdeki problemi bildirmeniz son derece önemlidir. Eğer gerekli görülürse işlem öncesinde bakteriyel endokarditten korunmaya yönelik antibiyotik size reçete edilecektir.
Sonuç olarak; bakteriyel endokardit kalpte ciddi yapısal hasarlara neden olabilmesi, kalp dışı organlarda da (etkilendiği takdirde) felçler, böbrek yetersizliği, organ apseleri gibi ciddi bazen de ölümcül komplikasyonlara yol açabilmesi dolayısıyla ciddi seyirli bir hastalıktır. Bu nedenle hastalığa yakalanmamak için özellikle de ağız sağlığına dikkat edilmesi son derece önemlidir.
HAZIRLAYAN: Doç. Dr. Hülya Akhan KAŞIKCIOĞLU
KAYNAKLAR
Werner G, Flachskampf DFA. Infective Endocarditis. In: AJ Camm, TF Lüscher, PW Serruys, editors. The ESC Textbook , Cardiovascular Medicine. Blackwell publishing 2006. p. 671–683. Karchmer AW. Infective Endocarditis. Braunwald’s Heart Disease. Philadelphia: W.B. Saunders;2005.P.1633–1655. Prevention of Infective Endocarditis: Guidelines from the American Heart Association, by the committe on rheumatic Fever, Endocarditis, and Kawasaki Disease. Circulation, 2007; 116: 1736–1754.
