Adım Adım Tüp Bebek

Çocuğu olmayan çiftlerin son umudu tüp bebek. kadında tıkalı tüpler, yumurtlama bozuklukları, erkekte düşük kalitede sperm ve nedeni açıklanamayan kısırlıklar tüp bebek tedavisi gerektiriyor.

Aşılama nedir?Aşılama sperm ve yumurtanın buluşma şansını arttırmaya yönelik bir destek tedavisidir. Kadınlar her Ay bir tane yumurta oluşturur. Aşılama yöntemiyle kadında bir yumurta yerine üç dört yumurta geliştirmek için ağızdan hap ya da iğne tedavisi uygularız. Bu yöntemde erkekten aldığımız spermlere de laboratuar ortamında yıkama ve yoğunlaştırma işlemi yapılır. Daha sonra bu spermler özel cihazlarla rahim içine bırakılır. Buna tıp dilinde inseminasyon halk arasında da aşılama deniyor.

Aşılama herkese uygun bir yöntem mi?Hayır. Nedeni bilinmeyen kısırlıkta aşılamadan yararlanabiliriz. Erkeklerde ağır olmayan sperm bozuklukları bu yöntemi uygulamak için başka bir neden. Erken evre endometriyozise bağlı kısırlıkta da aşılama yöntemi kullanılabilir. Ayrıca kadın yaşı 38’in altındaysa ve kısırlık süresi üç dört yılı geçmiyorsa aşılama yöntemine genellikle başvurmaktayız.

Aşılama tedavisi ne kadar sürer?Önce kadınlara yumurtalıkları uyarıcı, hafif ilaç tedavileri uygulanıyor. Bir uygulama 7_12 Gün sürer. Sonra son hazırlayıcı iğne yapılır ve iki gün sonra aşılamaya geçilir. Bir uygulama ayında bir kez aşılama yapılması yeterli. 24 Saat arayla iki kez aşılama yapılmasının ilave gebelik getirisi yok.

Bu yöntemle gebelik elde etme şansı nedir?Aşılama ucuz ama başarı şansı az olan bir yöntemdir. Bir uygulamada yaklaşık yüzde 15 -17 civarında gebe kalma şansı var. En fazla üç dört kez uygulanır.

Aşılama başarılı olmamışsa hangi yöntem uygulanıyor?Tüp bebek. Tüp bebek ilk kez 1987 yılında uygulandı. Son 20 yıl içerisinde tüp bebeğin başarı şansı önemli ölçüde arttı.

Tüp bebek nedir?Tüp bebek tedavisi, kadın üreme hücreleri olan yumurta ve erkek üreme hücresi olan spermin vücut dışında, laboratuar ortamında yan yana getirilerek döllenmesi ve elde edilen embriyoların daha sonra rahim içine nakledilme işlemidir. Tüp bebek ve mikroenjeksiyon işlemlerinin döllenme dışında tüm aşamaları aynıdır. Tüp bebekte sperm ve yumurta yan yana getirilerek kendiliğinden döllenme sağlanır. Mikroenjeksiyonda ise özel bir Alet (mikrommigülati) yardımı ile bir sperm yumurta içine enjekte edilerek döllenme sağlanır.

Anne adayına kaç tane embriyo transfer ediyorsunuz?Birtakım parametrelere göre hangi hastaya kaç tane embriyo vereceğimize karar veriyoruz. Bayanın yaşı, embriyoların kalitesi, kaçıncı uygulama olduğu çok önemli. Ayrıca donduracak nitelikte embriyoların olup olmadığı da önemli bir kriter. Tüm bunları araştırdıktan sonra kaç tane nakledeceğimize karar veriyoruz. 35 yaşın altındaki kişilere, ilk denemeleri olanlara ve iyi kaliteli embriyoları bulunanlara genellikle iki embriyo veriyoruz. Bu sayı 35_40 yaş arasında üç_dörde, 40 yaş sonrasında beşe kadar çıkabiliyor.

Embriyo sayısı neden önemli?Çünkü fazla sayıda embriyo transfer etmek çoğul gebelik riskini beraberinde getirir. Birçok Avrupa ülkesinde transfer edilen embriyo sayısıyla ilgili yasal sınırlamalar var. Ülkemizde de Sağlık Bakanlığının transfer edilen embriyo sayısının sınırlandırılmasıyla ilgili bir tavsiye kararı var. Buna göre embriyo sayısı üçü aşmamalı. İleri yaş, embriyo kalitesi düşüklüğü veya hikayede fazla sayıda hasarsız tüp bebek uygulaması varsa bu sayı üçü geçebilir.

Çoğul gebelik neden riskli?Anneye ve bebeklere ait sorunlara yol açabiliyor. Erken doğum dışında gebelik tansiyonu, gebelik kansızlığı, artmış sezaryen oranı, doğum sonrası kanama gibi anneye ait gelişme geriliği, düşük doğum ağırlığı gibi bebeklere ait risklere neden olabilmekte. Günümüzde birçok merkez bu sorunu en aza indirgeyebilmek için en çok üç embriyoyu rahme yerleştirmeyi tercih ediyor. Çünkü bu tedaviyle hedeflenen yalnızca hastanın gebe kalması değil, Canlı bir bebek sahibi olabilmesidir. Bu tür tedaviler ile çoğul gebelikler (özellikle üç ve fazlası) elde edilmesi esasen tedavide başarıyı değil, bir anlamda başarısızlığı gösterir.

Kısırlık tedavisi altındaki çiftlerde çoğul gebelik oranı nedir?Olması gereken ikiz gebelik oranı yüzde 20’nin altında, üçüz gebelik oranının da yüzde 2 -4’ün altında olmasıdır.

Tüp bebek tedavisi ne kadar sürer?Tüp bebek tedavisi ortalama 2 -3 hafta kadar sürmektedir. Öncelikle kontrollü olarak fazla sayıda (10 -15) yumurta elde etmek için kadının normal yumurtlama fonksiyonunu baskılayarak dışarıdan hormonal uyarı yaparız. Yumurtalık cevabının kanda E2 ve vajina USB ile takip ederiz. Genellikle 3 tane 17mm’nin üzerinde follükül geliştiğinde son hazırlayıcı (çatlatıcı) iğneyi yaparız.

Yumurtalıkların vereceği cevaba göre değişmekle birlikte bu dönem yaklaşık 12 gün sürer. Uyarının tamamlanmasından iki gün sonra yumurtaların toplanması işlemine geçilir. Artık laboratuarda gerçek tüp bebek işleminin yapılmasına sıra gelmiştir. Yumurta toplamadan genellikle üç gün bazen 2 -5 gün sonra embriyo transferi yaparız. Bundan sonra rahmi destekleyici bazı ilaçlar verilebilir. Yumurta toplamadan 14 gün sonra tedavinin başarılı olup olmadığını gözleyebilmek içinde kanda gebelik testi yapılır.

Tüp bebekte başarı şansı nedir?Doğum oranları merkezlerin bu konudaki deneyimine bağlı olarak değişebilir ancak Avrupa ve ülkemizdeki birçok merkezde tek bir tedavi dönemi sonucunda yüzde 50 veya daha üstü gebelik oranlarına ulaşıldığı bildiriliyor.

Prof. Dr. Hakan Yaralı