Boy Kısalığı

Büyüme geriliğinin klinikte sık rastlanan nedenlerinden birisi yapısal boy kısalığıdır. Sıklıkla erkeklerde görülür ve ailevi yatkınlık söz konusudur. Yaşamın ilk 2-3 yılında büyüme hızı diğer yıllara göre daha düşük olma eğilimindedir. Bu hastalarda daha bebekken kemik yaşı yaşıtlarına göre daha geri kalmıştır ayrıca boy kısa kalmıştır. Bu hastalarda genellikle ergenlik geç kalmıştır. Bu nedenle ergenlik çağında boy kısalığı belirgindir. Bu hastaların erişkin boyları normal sınırlar içerisinde ve hedef boylarına uygundur. Ergenlik çağındaki kısa boy ve bu sürecin gecikmesi kişinin psikolojisini bozabildiği için bir takım Hormonlarla tedavi edilmektedir.

Boy kısalığının önemli nedenlerinden birisi de ailevi boy kısalığıdır. Bu hastaların kemik yaşları takvim yaşına uygundur ancak boy yaşları takvim yaşından kısadır. Ergenliğe zamanında girerler ve erişkin boyları hedef boylarına uygun olarak kısadır. Büyüme Hormonu tedavisi yararsız hatta zararlı olabilir.

Tüm dünyada en yaygın boy kısalığı nedeni besin eksikliğine bağlı boy kısalığıdır. Beslenme bozukluğunda hastanın önce vücut ağırlığı düşmekte ve bunu takiben büyüme hızında azalma olmaktadır. Boya göre ağırlık normal olabilir. Tanı için hastanın uzun süreli boy ve ağırlık cetveli takibi önemlidir.  Alım azlığı yanında besinlerin emiliminde bozukluk yapan hastalıklar, çölyak hastalığı, çinko ve demir eksikliği en önemli besinsel boy kısalığı nedenleridir. Tedavisi beslenmenin düzeltilmesi ve eksik olan vitamin ve Minerallerin yerine konulmasıdır.

Boy kısalığının nedenlerinden birisi de şimdiye kadar anlatılanlardan çok daha az görülen büyüme Hormon eksikliğidir. Bu durum bazı genetik anormallikler nedeniyle olabileceği gibi, doğum travması (örneğin makat geliş), doğuştan beyin anomalileri ve ilerleyen yaşlarda ortaya çıkan beyin tümörleri nedeniyle ortaya çıkabilir. Bir takım hormonal tahlil ve testlerle büyüme Hormonun yanıtına bakılır ve tanı konulur. Tedavide büyüme Hormonu verilir.

Boy kısalığının diğer nedenleri arasında tiroid hormon eksiklği, ergenliğe erken girilmesi, kortizol fazlalığı, kötü kontrollü diyabet, Turner sendromu,  Noonan sendromu, Down sendromu, Prader Willi sendromu gibi sendromlar sayılabilir.  

HAZIRLAYAN; Dr. Devrim DÖLEK, Prof. Dr. Mitat BAHÇECİ

KAYNAKLARHarrison’s Endocrinology 2006 Endokrinoloji El Kitabı 2004 Üçüncü Basım