Ateş; Nedeni Bilinmeyen

Nedeni bilinmeyen ateş (NBA), en az 3 hafta süre ile en az birkaç ölçümde 38.3°C’ nin üzerinde ateş olması ve hastanede yatırılarak yapılan incelemelerde bir hafta içinde tanının koyulamamasıdır.

N.B.A’ e yol açan nedenler coğrafi bölgelere, ülkelerin gelişmişlik derecesine ve laboratuar olanaklarına göre değişebilmektedir.

NBA Nedenleri

Enfeksiyon hastalıkları: NBA olgularının yaklaşık yarısına yol açarlar. Sistemik infeksiyonlar: Öncelikle tüberküloz ve kalbin iç zarının ve kapaklarının iltihabı (infektif endokardit) en sık NBA’ e neden olur. Bruselloz (Malta humması), tifo, kronik menenjit (beyin zarı iltihabı), listeriyoz, leptospiroz,  toksoplazmoz, HIV (AİDS) gibi bazı viral  infeksiyonlar da NBE’ e yol açabilir. Lokalize enfeksiyonlar: karaciğer enfeksiyonları ve apseleri, periton içi enfeksiyonlar, karın içi ve kasıktaki apseler, idrar yolları enfeksiyonları, diş apseleri, sinüzit, kemik, prostat iltihaplarıdır. Bağ dokusu hastalıkları: Ateş hastalığın eklem ve diğer bulguları olmadan ortaya çıkabilir. Yaşlı hastalarda polimyaljia romatika ve temporal arterit NBA oluşturabilir. Erişkin Still hastalığı, SLE ve romatoid artrit de ateşle ortaya çıkabilir. Neoplazmlar: Lenfomalar (özellikle Hodgkin hastalığı), barsak kanserleri, karaciğer ve böbrek kanserleri, lösemiler ateşle ortaya çıkabilir. Enfeksiyon yokluğunda da tümörden salgılanan bazı Maddelere bağlı olarak ateş oluşabilir. Değişik nedenler: Sıklığı %10–20 arasında değişir. Bazı iltihaplı barsak hastalıkları (ülseratif kolit, Crohn hastalığı), alkole bağlı karaciğer hastalıkları, pulmoner emboli (akciğerde ani gelişen damar tıkanıklığı, tiroid bezi iltihabı, ailevi Akdeniz ateşi, Kalaazar gibi hastalıklar ateş nedeni olabilir.  

TANI

Anamnez: Seyahat, meslek, hayvanlara dokunma, alışkanlıklar, kullandığı ilaçlar, bağışıklık sisteminde baskılanma olup olmadığı, geçirdiği travma ve cerrahi işlemler ve cinsel davranış biçimleri sorgulanmalıdır.

Fizik muayene: Deri, tırnak yatakları ve mukozaların ve göz dibinin muayenesi tanıda önemli ipuçları sağlar. Hastanın şikayet ve bulgularına göre ilgili branş hekimi tarafından tüm vücut muayenesi yapılmalıdır.

Tarama testleri: Tam kan sayımı, sedimentasyon hızı, idrar tetkiki, ayrıntılı biyokimyasal ve mikrobiyolojik testler ve akciğer grafisi yapılabilir.

Ekokardiyografi: Kalp kapak iltihapları ve tümörlerinin ortaya çıkartılmasında kullanılır.

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi: Karın içi Apse, göğüs ve karındaki lenf bezleri ve tümörleri değerlendirmede kullanılır.

Manyetik rezonans görüntüleme: Beyin ve omurilikteki apselerin görüntülenmesinde duyarlıdır.

İntravenöz piyelogram: Böbrek içi ve çevresindeki apseler ve böbrek tümörlerini saptamada yararlıdır.

Mide- barsak sistemin radyolojik incelemeleri: Ülseratif kolit, Crohn hastalığı ve sindirim sistemi kanserlerinin tanısında kullanılır.

Kemik grafileri: Kemik ağrıları varsa osteomyelit (kemik iltihabı) ve kemik tümörlerinin saptanması için çekilebilir.

Tüm vücut kemik sintigrafileri: Kemik metastazları ve osteomyelitin saptanmasında düz kemik grafilerinden daha duyarlı bir yöntemdir.

İndium–111 işaretli lökosit veya immünoglobulin kullanarak nükleer sintigrafi: Bölgesel apseleri ortaya çıkarmak için yapılabilir.

Kemik iliği aspirasyonu ve kültürü: Aspirasyon ile lösemi tanısı konabilir. Kemik iliği aspirasyon kültürü ile de Malta humması, tifo ve bazı mantar infeksiyonlarının tanısı konabilir.

Kemik iliği biyopsisi: Lösemi, lenfoma, kemik iliğine metastaz yapmış tümörler ve tüberkülozun tanısında yardımcı olur.

Lenf bezi biyopsisi: Malignitelerin (lenfoma, metastaz) ve granülomatöz hastalıkların (tüberküloz, sarkoidoz) tanısında yardımcı olur.

Karaciğer iğne biyopsisi: Karaciğer büyük olan ve karaciğer fonksiyon testleri bozuk olan NBA’ li hastalarda uygulanabilir.

Deri ve kas biyopsileri: Bazı bağ dokusu ve damar iltihabı ile giden hastalıkların tanısında yardımcıdır.

Temporal arter biyopsileri: Temporal arterit tanısını koymada yardımcıdır.

Üst ve alt gastrointestinal sistem endoskopisi: İnce barsak lenfomaları, iltihaplı bağırsak hastalıkları ve bağırsak kanserlerin tanısında değerlidir.

Bronkoskopi: Birlikte yapılan biyopsi ile bronş kanseri, sarkoidoz ve tüberküloz tanısında kullanılır.

Tanısal laparotomi: İlk üç basamakta yapılan invazif ve invazif olmayan yöntemler ile tanı koyulamayan olgularda cerrahi işlem ile karın açılarak yapılır. Hastalıklı görülen organlardan biyopsi yapılır.

HAZIRLAYAN: Dr. Cüneyt Müderrisoğlu

KAYNAK Cerrahpaşa İç Hastalıkları, 2007