Addison Hastalığı Böbreküstü Bezi Yetersizliği

Böbreküstü bezi hayati önemi olan hormonları salgılayan bir endokrin organdır. Adını bulunduğu yerden alır.

Böbreklerimizin üstünde yer almasına rağmen böbreklerle ilgisi yoktur. Korteks dediğimiz dış kısmı üç bölümden oluşur, iç kısmı ise tek bölümdür. Korteks de vücut için gerekli kortizon yapısındaki Hormonlar üretilir. Bu hormonlar üç gruptur: seks steroid hormonları, mineralokortikoidler, glukokortikoidler.

Addison hastalığında özellikle bu Hormonların eksikliğine bağlı belirtiler olur. Hastalığı Thomas Addison tanımladığı için ismi verilmiştir.

En sık görüldüğü yaşlar 30- 40 yaşlarıdır. kadınlarda daha fazla görülür. Hastalık ya böbreküstü bezinin kendisine ait bozukluklar veya böbreküstü bezini idare eden hipofiz bezinin yetersiz çalışması sonucu ortaya çıkar. Böbreküstü bezinin harabiyeti otoimmun sebepler, verem, mantar infeksiyonları, meningokoksemi, lenfoma, amiloid veya demir birikimi ile olur.

BELİRTİLERİ

Halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, zayıflama ilk yakınmalardır. Bu şikayetler pek çok hastalıkta da olan genel şikayetler olduğu için çok anlamlı olmayabilir. Bunlar dışında deri rengi koyulaşması, ağız içinde ve vücuttaki kat yerlerinde koyu renk lekelenmeler, tansiyon düşüklüğü, bulantı, kusma, kabızlık, karın ağrısı, şeker düşüklüğü,  ishal, kas eklem ağrısı, Tuzlu yeme arzusu, ciltte beyaz lekeler (vitiligo)  görülür. Uzun süren durumlarda psikolojik bozukluklar da görülebilir. Bunlar hafıza bozukluğu, bilinç bulanıkları, Depresyon şeklinde olabilir.  Androjen yetersizliği erkekte belirgin değilken kadında kasık ve koltukaltı kıllarda azalma, adet kanaması olmamasına,  cinsel istek azalmasına sebep olur.

TANI

Tanısı için hastalığı mutlaka akla getirmek gerekir. Hastalık yavaş ve sinsi geliştiği için yakınmalar hastalık ilerledikçe daha belirgin hale gelir. Tanıda bezin salgılaması gereken hormonların eksikliği ve bu hormonların eksikliğinin yol açtığı laboratuar sonuçlarının saptanması gerekir. Hastalığa yol açan sebepleri belirlemek için ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi görüntüleme tetkikleri kullanılır. Ayrıca tanıyı doğrulamak için hormonal uyarı ve baskılama testleri de yapılır.

TEDAVİ

Hastalık tanısı konulduktan sonra derhal eksik hormonların yerine konulması tedavisine (hormon replasman tedavisi) başlanmalıdır. Hormonların ayarı kişiden kişiye farklılık gösterdiği için tedavi bireysel olmalı ve hastanın yakın takibi önemlidir. Addison hastalığı tanısı alan kişi üzerinde mutlaka Addison hastası olduğuna dair bir kart veya belge taşımalıdır. Bu belgeyi veya kartı daha sonra başka nedenlerle de gidebileceği doktor dahil, tüm Sağlık ekibine göstermelidir. Çünkü başka hastalıklara yakalanması durumunda veya cerrahi girişim gibi olaylar gerektiren durumlarda kullandığı Hormon dozunun arttırılması gereklidir. Yine bu hastalara cerrahi müdahale gerekirse hasta hormon ve sıvı- elektrolit yönünden dikkatli ve özel olarak hazırlanmalıdır.

HAZIRLAYAN: Dr. Pelin TÜTÜNCÜOĞLU, Prof. Dr. Mitat BAHÇECİ