Adet (menstrüasyon) Yokluğu, Azlığı Veya Seyrekliği

Adet olamama durumunun doğal olduğu durumlar gebelik, emzirme ve menopozdur. Bu durumlar dışında adet olamama hastalık belirtisidir.

Genç kızlar ilk adetlerini göğüs gelişimi ve tüylenme varsa en geç 15 yaşından tüylenme ve göğüs gelişimi yok ise en geç 14 yaşından itibaren görmelidir. Aynı zamanda önceleri düzenli her Ay adet gören bir kadının 6 ay adet olmaması veya 3 adet dönemi adet olamaması da bir hastalık bulgusu olabilir.

Hiç adet olamama durumunda sebepler beyin sapından başlayıp yumurtalıklar, rahim ve vajendeki hastalıklar kaynaklı olabilir.

Bunlardan en sık neden yumurtalıkların doğumsal olarak hiç gelişmeyip yumurta üretememesidir. Tanısı kadın doğum muayenesi, ultrason ve Hormon tetkikleri ile konulur.

İkinci en sık neden vajenin oluşmamasıdır. 

Daha nadir nedenler beyin sapı hastalıkları kaynaklı olabilir. Aşırı zayıf olmak, ruhsal gerginlik, reyin tümörleri ve tedavisi için radyasyon almak, baş çarpmaları-baş üstü düşmeler (kafa travmaları) bilinen sık sebeplerdendir.

Daha önceleri adet olup daha sonra olamama durumunda; yumurtalık kaynaklı kistler, tiroit hastalıkları, süt Hormonu hastalıkları, kürtajlara bağlı rahim içi yapışıklığı, erken menopoz durumu olabilir.                                 

TEDAVİ

Tedavi planı hastalığın sebebine yöneliktir.

Kadınların 2 adet arası başlangıcından itibaren 21 Günden kısa, 35 günden uzun değilse ve adet süresi 2–7 Gün ise normal sayılmalıdır. Aylık 1 hafta- 10 günlük oynamalar normal sayılır. Adetler arası süre 35 Günü geçerse bunun en önemli nedeni yumurtalıkların yeterince düzenli çalışmadığını gösterir ve beraberinde kilo almaya yatkınlık, tüylenme, sivilcelenme, saç dökülmesi, ciltte yağlanma var ve evli olup gebe kalamıyorsa kadın doğum muayenesi gereklidir.

Bu hastalık toplumda %10–15 oranında gözlenir (=Polikistik Over Sendromu) yumurta oluşumu çok uzun aralıklarda gelişir ve buna bağlı erkeklik hormon seviyeleri çok az oranda (%1) artarak yukarda bahsedilen durumlara neden olabilir.

Hastalığın uzun dönemli sonuçları artmış şeker hastalığı riski, rahim zarında kalınlaşma ve düzensiz kanama ve buna bağlı Rahim Kanserinde azda olsa artıştır.

Kadının yaşı ve yakınmalarına göre tedavi planı yapılır. Adet düzenleyiciler ve doğum kontrol hapları yanında çocuk isteği var ise yumurta gelişimini uyaran haplar-iğneler uygulanabilir.

HAZIRLAYAN: Op. Dr. REŞİDE ÖNALAN

KAYNAKLARBerek & Novak’ s Gynecology Fourteenth Edition. Lippincott Williams & Wilkins. Editor  Jonathan S Berek. Philadelphia 2007. Current Diagnose & Treatment.Obstetrics & Gynecology. Tenth edition. McGraw Hill. Editor alan H. DeCherney. New York 2007. The Johns Hopkins Manual of Gynecology and Obstetrics. Lippincott Williams & Wilkins.  Third Edition. Editor. Kimberly B. Fortner. Philadelphia 2007.