Amipli Dizanteri

Geneldeopikal ve Suopikal bölgelerde (25 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda ve nemli bölgelerde) yaygındır. Her yaşta görülebilir. Amip yiyecek ve içeceklerle bulaşır. Sudaki amip kistleri klorlamaya duyarlıdır. Yüksek ısıda ölürler. Sinekler ve hamam böcekleri de amip kistlerinin taşınmasında rol oynar.Hasta, amipin bulaşıcı formunu (4 çekirdekli kist) ağız yoluyla alır. İnce bağırsaklarda kist çatlar ve ortaya 4 tane amipçik çıkar. Bunlar da ikiye bölünerek 8 amipçik oluşturur. Daha sonra kalın bağırsağa geçerek, hastalık yapıcı form olanofozoid şekline dönüşürler ve olgunlaşırlar. Burada Su kaybına uğrayan amip, tekrar 4 çekirdekli kist formuna dönüşür ve dışkı ile atılır. Dolayısı ile taşıyıcı olanların dışkısında bu kistler bulunur. Kistler Toprak ve Suda Canlı kalabilirler.Amipler kalın bağırsağa yerleşerek yaralar oluştururlar. Kalın bağırsağın herhangi bir yerine yerleşebilirler, ancak kan akımının az olduğu yerleri tercih ederler. Kalın bağırsağa yerleşen her amip hastalık yapmaz.Belirti ve Bulgular

Kuluçka süresi 4-5 günle 1-4 Ay arasında olabilir. Su ile bulaşmış olan Amipler daha şiddetli hastalık yapar. İştah azlığı, kilo kaybı, kusma ve kanlı ishal ile seyreder. Bazen hiç bir belirti gözlenmez.Kalın bağırsakta delinme nadiren olur. Ancakelde kalın bağırsakta kitleler (ameboma) meydana getirirler.Hastalık oluşumuelde vücut direncinin düşmesi ile ortaya çıkar, ileri derecedeki hastalarda amip kana karışarak yayılır ve karaciğer, dalak, akciğer, beyin, deri ve idrar yollarında apseler yaparlar.Karaciğer tutulduğunda; (hepatik amibiazis) ateş, terleme, karaciğerde hassasiyet ve karaciğer büyümesi görülür. 2-3 haftada tüm karaciğer tutulur.Hastalık diğer ishallerden özellikle kanlı dışkılama ile ayrılır. Bu türlü bir ishaliniz var ise acil olarak doktora başvurmalısınızTeşhis

Erken tanı önemlidir. Laboratuvar tetkikinde taze dışkı kullanılır. Dışkıda ayağımsı uzantıları ile hareket eden amipler görülür. Dışkıdaki Charcot-Leyden kristalleri tanı koydurucu bir özelliktir.  Taşıyıcılarda 2 çekirdekli kist, hastalarda 4 çekirdekli kist görülür. Ayrıca tutulan organa özgü tetkikler (rön, sintigrafi, uason gibi) gerekebilir.Tedavi ve Korunma

Tedavide manidazol ve terasiklin grubu ilaçlar kullanılır.elde 10 günlük tedavi yeterlidir. Diğer birçok ishal tipinde ilaç kullanılmazken özellikle bu tür de mutlaka Antibiyotik kullanılmalıdır.Hastalıktan korunmak için temizlik, içme sularının 50 derecenin üzerine kadar ısıtılması yarar sağlar. Mide asidi kistlere etkisizdir.Dünya Sağlık Örgütü’nün amipli dizanteri ve benzer hastalıklardan korunmak için 10 Altın önerisi:1) Yiyecekleri alırken güvenilir yerleri tercih edin2) Yiyecekleri tam olarak pişirin, az pişmiş yemeyin3) Pişirdiğiniz yemekleri bekletmeden yiyin4) Yiyecekleri saklarken aşırı özen gösterin5) Buzdolabından çıkardığınız yemekleri kaynayana kadar ısıtın6) Pişmiş ve pişmemiş yiyecekleri hiç bir zaman karıştırarak yemeyin7) Ellerinizi tekrar tekrar yıkayın Mutfağınızın temizliği konusunda son derece titiz olun9) Yiyeceklerinizi tüm hayvanlardan (sinek, fare, böcek) koruyun10) Kesinlikle güvenilir su kullanın

Uz. Dr. Soner DileklenSuadiye Memorial Tıp Merkezi İç Hastalıkları Bölümühurriyet