Facebook
twitter
Google Plus
RSS
Bağışıklık yetersizliği, bağışıklık sistemimizin mikroplarla savaşma yeteneğinin kısmen veya tamamen kaybedilmesidir. Bu durum çoğu zaman kendi vücudumuzda sonradan olmakla birlikte (Sonradan kazanılan bağışıklık yetersizliği),bazen doğuştan da olabilmektedir.(Doğuştan olan bağışıklık yetmezliği). Bağışıklık yetersizliği olan kişiler fırsatçı enfeksiyonlardan daha kolay etkilenirken, herkesi etkileyen normal enfeksiyonlardan da daha fazla etkilenmektedirler.
Doğuştan olan bağışıklık yetersizliği, yetersizliğin olduğu yere göre değişmektedir. Antikor yapan veya mikroplarla savaşan(T lenfositler) hücrelerde yetersizlik olabildiği gibi vücudumuzdaki mikropların öldürülmesine yardım eden sıvısal Proteinlerin (Kompleman) de yetersizliği olabilir. Bu yetersizlikler tek başına olabildiği gibi birlikte de olabilir. Bu bağışıklık yetersizliğinin hemen hepsi ailesel olarak görülmekte ve genetik anormalliklere bağlı olarak oluşmaktadır. Doğuştan bağışıklık yetersizliği olan kişiler çocukluk çağından beri enfeksiyonlara eğilimlidirler. Bu guruptaki hastalıkların bir kısmına çocukken geçirilen enfeksiyonlar nedeniyle daha sık yakalanılmaktadır. Seksenin üzerinde doğuştan bağışıklık yetersizliği tanımlanmıştır. Doğuştan bağışıklık yetersizliği olan çocuklar genellikle hayatlarının ilk 3-6 aylarında Sağlıklı olmakla birlikte hayatının daha sonraki dönemlerinde sık sık enfeksiyon hastalıklarına yakalanmaları ve lenfoma gibi hastalıklara eğilimli olmaları nedeniyle yakın takip edilmeleri gerekir. Sık enfeksiyon geçiren bir çocukta antikor seviyelerinin düşük saptanması, vücudumuzu savunan hücrelerin(T lenfositler) düşük bulunması ve bazı hastalarda timüs bezinin eksikliğinin saptanması ile teşhis konulur. Bazı nadir hastalıklarda antikor seviyesi düşük değil bilakis yüksek saptanırken(Hiper IgM bağışıklık yetersizliği),bazılarında antikorlar ve T lenfositlerin sayısı normalken her ikisinin de fonksiyonu bozuktur(Şiddetli kombine bağışıklık yetersizliği).Bunlar dışında bazı hastalarda kromozom bozuklukları saptanmaktadır. Doğuştan bağışıklık yetersizliğin tedavisi yetersizliğin tipine göre değişmektedir. Bu tedaviler antikor denilen gamaglobulinlerin verilmesi, kemik iliği kök hücre nakli, belli mikrobiyal hastalıklara karşı uzun süreli Antibiyotik tedavisini içermektedir.
Sonradan kazanılan bağışıklık yetersizliği vücudumuza dışarıdan kaynaklanan bazı durumlarda olabildiği gibi aynı zamanda bazı hastalıklardan da kaynaklanabilir. Beslenme bozuklukları, yaşlılık, belirli ilaçlar ( Kanser ilaçları, romatizmal ilaçlar, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar, kortizon) bunlardan başlıcalarıdır. Yine pek çok hastalık direkt veya dolaylı olarak bağışıklık sisteminde yetersizliğe neden olabilir. Bunların başlıcaları kanserler (özellikle kemik iliği ve kan hücrelerinin kanserleri) ve mikroplardan kaynaklanan uzun süreli hastalıklardır. Bağışıklık sisteminde yetersizliğe neden olan mikrobiyal kaynaklı hastalığın en bariz örneği HIV tarafından oluşturulan AIDS hastalığıdır. HIV direkt olarak bağışıklık sistemi hücrelerine saldırmakta ve bağışıklık sisteminde bozukluğa yol açmaktadır.
Bağışıklık yetersizliği kalıcı olabildiği gibi altta yatan hastalığın tedavisiyle düzelen tipte de olabilir.
BELİRTİLERİ
Bu hastalar grip, soğuk algınlığı gibi hastalıklardan diğer kişilere kıyasla daha geç kurtulmakta, tekrarlayıcı enfeksiyonlar, kronik öksürük ve iştahta azalma gibi şikayetlerde bulunur. Yine bu hastalarda deri döküntüleri, gelişme geriliği, tekrarlayıcı apseler(yaralar) olabilmektedir. Sonradan kazanılan bağışıklık yetersizliğinin tedavisi altta yatan nedene göre değişmektedir. Eğer sık sık hastalanıyorsanız, hastalığınız diğer kişilere kıyasla geç iyileşiyorsa, vücudunuzda sık sık yaralar çıkıyorsa, kemik iliği veya organ nakli olmuşsanız ve sık sık ateşleniyorsanız immün yetersizlikten şüphelenilmeli ve doktorunuza müracaat etmelisiniz.
KORUNMA ve ÖNERİLER
Sonradan kazanılan immün yetmezliğinden korunmak için düzenli beslenmeli, el yıkama alışkanlığı edinmeli, sigara ve Alkol kullanmaktan kaçınılmalı, diyabet hastalığınız varsa uygun bir şekilde tedavi almalısınız. AIDS gibi hastalıklardan korunmanın başlıca temeli tek eşliliktir. Eş cinsellikten kaçınılmalı, kan verirken, diş çektirirken kullanılan Alet, araç ve gereçlerin steril olmasına dikkat etmeli şüpheli durumlarda derhal doktorunuza başvurmalısınız.
HAZIRLAYAN; Doç. Dr. Mustafa YENİGÜN
