Bruselloz Hastalığı

Halk arasında Peynir Hastalığı olarak bilinen Bruselloz Hastalığının görülme riskinin, peynir yapımının başladığı ilkbahar aylarında daha yükseksektir.

bruselloz, hayvanlardan insanlara bulaşan ve gelişmekte olan ülkelerde hala yaygın olarak görülen bir enfeksiyon hastalığıdır.

Pek çok hayvan türünde ve insanlarda enfeksiyona neden olan hastalığın özellikle koyun, keçi, sığır ve manda gibi evcil hayvanları etkilediğini ve bu hayvanlardan insanlara direkt temasla veya hayvansal ürünlerle indirekt yollarla bulaşmaktadır. Hasta hayvanların idrar, süt ve diğer salgılarında brusella bakterisinin bulunduğunu ve taze peynir, krema, tereyağ ve dondurmanın tüketilmesi gibi değişik yollarla insanlara bulaşabilmektedir.

Yapılma şekilleri nedeniyle kaşar peyniri ve yoğurt ile bulaşma riskinin düşüktür, et ürünlerinin de nadiren enfeksiyon kaynağıdır. Ancak az pişmiş dalak ve karaciğerin hastalığın bulaşmasına yol açabilmektedir.

Belirti ve bulgularının özgül olmaması nedeniyle brusellozun pek çok hastalıkla karışabildiğini ve hastalık sırasında vücutta beyin, kalp, omurga, karaciğer gibi organlar tutulabilmektedir. Başlangıç sessiz veya gürültülü olabilir. Bulaşan hastalarda 2-4 hafta içerisinde şikayetler başlar. Hastaların çoğunda ateş,
terleme, yorgunluk, iştahsızlık, başağrısı, sırt ağrısı vardır. Eklem ağrıları sıklıkla izlenir. Bazı hastalar ağızlarında garip tattan yakınırlar. Depresyon izlenebilir.

Tedavi için mutlaka bruselloza özel laboratuvar testleri yapılmalıdır. Hayvanlar için aşısı bulunmakta, ancak insanlarda kullanılacak aşı henüz bulunmamaktadır. İnsanlara brusellozun bulaşmasının önlenmesi için, süt ve süt ürünlerinin pastörize edilerek kullanılması veya sütlerin iyi kaynatıldıktan sonra tüketilmesi gerekmektedir. Toplumda çiğ süt tüketilmemelidir.

Özellikle peynir yapımının başladığı ilkbahar aylarında, kaynatılmamış sütten yapılan taze peynir tüketilmemeli, eğer bu tarz bir peynir alınmışsa mutlaka Tuzlu Suda en az 1 Ay bekletildikten sonra yenmelidir.

Bulaşması
Aslen bir hayvan hastalığı olan bruselloz insanlarda da görülebilir. Keçi ve koyunlarda Brucella melitensis, sığırlarda Brucella abortus, domuzlarda ise Brucella suis tiplerindeki bakteriler mevcuttur.

Solunum yoluyla da bulaşabilen hastalık genelde deri ve/veya mukoza yoluyla bulaşır. İnsanlara, mikrop içeren veya dezenfekte edilmemiş süt ve süt ürünlerinden veya direk olarak hasta hayvanlara temas ile bulaşır. Hasta hayvan leşiyle temas yüzünden de bulaşabilir. Bu sebeple hastalığa yakalanan insanlar çoğunlukla veteriner, hayvan yetiştiricisi, çoban, sütçü, peynirci veya mezbaha çalışanı gibi hayvanlar ve hayvan ürünleriyle yakın temasta bulunan insanlardır.

Belirtiler
Brucella bakterileri karaciğer, lenf ve salgı bezleri, dalak ve sinirlere yerleşir. Brusellozun enkübasyon (kuluçka) süresi genellikle 1-3 haftadır. Fakat nadir olarak birkaç ay aldığı da olmuştur. Diğer ateşli hastalıklara benzer belirtilere sahiptir. Ama özellikle kas ağrıları ve terleme çok daha yoğundur. Bazen titreme şeklinde gelen, çok yüksek olmayan ateşe neden olur. Halsizlik, iştahsızlık ve buna bağlı olarak da kilo kaybı görülür. Hastalığın süresi birkaç haftadan birkaç aya kadar değişiklik gösterir. Hastalığın ardından görülen patolojik değişimler (sekeller) fazlasıyla değişiklik gösterir ve hastalığın ardından granulomatöz, hepatit, artrit, spondilit, Anemi, lökopeni, trombositopeni, menenjit, üveit, optik nörit ve endokardit gibi durumlar görülebilir.

Tedavi
Çeşitli antibiyotikler tedavide kullanılır. Tetrasiklinler, kloramfenikol, rifampin ve streptomisin Brucella bakterilerine karşı etkilidirler. Fakat, birden fazla antibiyotiğin birkaç hafta boyunca kulanılması gerekir. Zira bakteriler kuluçka evresini hücrelerin içinde geçirir.

Brusellozdan korunmanın en iyi yolu insan tüketiminde kullanılan tüm sütlerin düzgün şekilde pastörize edilmesidir.