Kahve Ve çay

Kahve

Kahve Günde 4-5 fincandan fazla alındığında kalp ritmini bozabilir, bağırsaklarda kolit atakları başlatabilir, kandaki yağ oranında artış, karaciğerde yorgunluk yapabilir. ve sinir sisteminin kafeinle aşırı uyarılması, sinir ve huzursuzluğa neden olabilir. Ayrıca kahvenin midenin boşalmasını sağlayan bağırsak hareketlerim artırıcı bir özelliği de vardır. Bu özelliğinden dolayı, yemeklerin daha çabuk sindirilmesini sağlar. Boş mide-ye fazla kahve içilmemesinin veya ülserde koyu kahvenin yasaklanmasının altında yatan nedenlerden biri de budur. Ayrıca hamilelerde ve emziren kadınlarda kahveyi azaltmak çok daha doğru olur.
Ayurveda çok fazla kahve tüketimini tercih etmemekle birlikte, Kapha beden tiplerinin kahveyi az miktarda ve makul ölçülerde tüketebileceğini kabul eder. Son zamanlarda piyasada bulunan kafeinsiz kahveler daha az zararlıdır.

Adaçayı

üç beden tipi için de faydalıdır. Haşlama veya demleme yöntemiyle yapılır. Uzun süre kaynatmak iyi değildir. Yapısında doğal olarak bulunan bazı Maddeler, özellikle bayanlar için, hormonal açıdan çok yararlıdır. östrojene benzer etkiler içerdiğinden erkeklerin çok fazla miktarda ve uzun süre içmesi önerilmez, içinde doğal uyarıcı maddeler olduğu için gündüz saatlerinde içilmeli, akşam yatarken içilmemelidir, fazlası uykuyu kaçırabilir. Mikrop öldürücü özelliği vardır. Boğaz enfeksiyonlarında gargara yapmakta kullanılabilir. Tansiyon düşüklüğüne iyi gelir. çok koyu içilmemelidir. Az miktarda içilmelidir. ingilizce’de bu bitkiye, sage tea adı verilmiştir. Bu da, ulu, bilge anlamina gelir. Hem doğu hem de batı kültürlerinde bu çayın, kişinin ruhsal açıdan daha Pozitif olmasına yardımcı olduğuna inanılır.

Anason

Vata larda ve Pitta larda faydalıdır. Ağrı kesici, sakinleştirici ve Gaz söktürücüdür. özellikle karın ağ-rılarında yararlıdır. Menopoz öncesi ve östrojen eksikliği bulgularım rahatlatıcı özelliği vardır. Uykuya rahat geçişi sağlar, 2-3 çay kaşığı Anason, kaynar Suda demlenerek içilir.

Biberiye

sıcak Su içine konur. Tadı biraz acımtıraktır. Tok karna içildiğinde yağları eritici ve kolesterolü düşürücü etkisi de vardır. Yurtdışında yapılan bazı araştırmalarda vücuttan iyi bir toksin atıcı olduğu ve bazı Kanser türlerine karşı koruyucu etkisi bulunduğu gözlemlenmiştir.

Bitki çayları

Son yıllarda damak zevkimize uygun yiyeceklerin yenmesine, lezzetli çayların veya Sıvıların içilmesi de eklendi. Gittikçe artan bir sıklıkta şekerli, asitli, katkı maddeli, boyalı içecekleri içer olduk. Uç tatlara ve lezzetlere alışınca doğadaki özgün aromalardan ve tatlardan yeterince zevk alamaz hale geldik. Hiç siyah çay; kahve; boyalı, şekerli ve gazlı meşrubatlar dışın-da ara sıra Bitki çayı içmeyi denediniz mi? Bu Bitkiler, doğanın birer hediyesidir. Doğru ve bilinçli kullanıldı-ğında aynı zamanda birer Sağlık kaynağıdır. Bazılarının toksin atıcı etkisi vardır, bazılarının ise boşaltıcı, sindirim sistemini rahatlatıcı ve gevşetici. Doğada bazı Bitkiler zayıflamaya, bazıları su tutmaya yöneliktir. Her Bitkinin çayı aynı şekilde yapılmaz. örneğin Adaçayı ve şahtere gibi bitkiler kaynatılmamalıdır. Bu tip bir bitkinin içindeki yararlı maddeler, fazla kaynatılın ca zararlı hale gelebilir, Adaçayı üç Dakikadan fazla kaynatılırsa yararlı özelliklerini kaybeder. Bu Bitki, demlenmelidir. Bazı Bitkilerin de tam tersine, kaynatılarak özünün çıkartılması gerekir. Ihlamur, havlıcan, zerdeçal bu tip Bitkilere örnektir.
Genelde bitki çaylarını tek başına içmek daha doğrudur. iki veya üçten fazla bitkiyi aynı zamanda karıştırıp kullanmak özel durumlar dışında pek doğru değildir.

Funda

Genelde piyasada satılan karışım halindeki birçok zayıflama çayının içinde bulunur. Tadı oldukça buruk ve hafif acımtıraktır. Yağları eritmek için tok karna 1 -2 fincan içilir. Ancak çok uzun süreli ve fazla miktarda içilmesi uygun değildir. çok koyu içildiğinde kabızlık yapabilir.

Hibiskus (hatmi)

Kuşburnuyla ilgisi yoktur. YabanÃ?® bamyagillerden bir bitkinin lale şeklindeki çiçekleridir. Koyu mor renklidir. Vata’lar için uygundur. özellikle öksürük ve soğuk algınlığında yararlıdır. kış aylarında yapılan diyetlerde yardımcı bir bitki çayı olarak içilebilir. Oldukça ekşi bir tadı vardır.

Havlıcan

Kapha lara ve Vata lara faydalıdır. Kökü kaynatılırsa, gaza ve hazımsızlığa iyi gelir. Kullanımı çok yaygın değildir.

Ihlamur

Halk arasında çok sevilen ve tüketilen bir bitkidir. kışın üst solunum yolları enfeksiyonlarında kullanılır. Bronşlardaki salgıları sulandırır. idrar söktürücüdür. Uyku yapar. Kaynatılarak içilir. yemek saatine doğru içildiğinde, iştahı azaltıcı etkisi de vardır.

Isırgan otu

Bağışıklık sistemim kuvvetlendirir. Demir içerdiği için kansızlıkta da yararlıdır. Kanı temizler. Alerjilerde ve egzamalarda faydalıdır, Kaynatılması gerekir. Tadı buruktur. Pıtta ve Kapha lar için daha uygundur, vata’ların bir parça esmer şeker ve Limonla içmelerini öneririm. sık tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonlarında iyi bir yardımcıdır. sık ve sürekli içilmesi uygun değildir.

Lavanta

Tek başına kullanılmaz. Grandileri , yani parçacıkları toksiktir. Az miktarda, kırıntı halinde kullanılırsa kişinin kendini iyi hissetmesini sağlar. Diğer çaylara eklendiği takdirde sinir sistemini rahatlatır. Karışım halinde dahi, en fazla 2-3 granül kullanılır.

Melisa

Bütün beden tipleri için faydalıdır. Dünyada yaygın biçimde tüketilir. Tansiyonu düşürür. Uyku ya par. çarpıntı gibi şikayetler olduğunda ve sinirsel rahatsızlıklarda yararlıdır. idrar söktürücüdür. Melisa ağacının yapraklarından elde edilen doğal haldeki Melissa officinalis dışında aynı familyadan elde edilen kültür Bitkisi çeşidine de oğulotu adı verilir.

mısır püskülü/maydanoz

irar söktürücü özelliği vardır. idrar boşaltımını artırarak ödemi sökmeye yardımcı olur. Bir tutam mısır püskülü ile bir avuç maydanoz kaynatılarak hazırlanır.

Nane

Sinir sistemine yararlıdır. bulantıyı geçirir. Diyet esnasında çok faydalıdır. Mide yanmasına iyi gelir. Nane özellikle sinir sisteminin ve kalbin dostudur. özellikle Pitta’lar için uygundur, ıık bir şekilde ve içine nöbet ekeri konarak içilmelidir. Yazın içine nane konarak yapılan cacıklar çok iyi bir Pitta dengeleyicidir. Diğer beden tipleri ise Sıcak içebilir. Vata lar biraz şekerli ve limonlu, Kapha’lar ise az limonlu ve şekersiz içmelidir,
Kuru nanenin yaprakları kaynatılarak aroması çıkarılır. Poşet çaylarda kullanılan
malzemenin organik olup olmadığına bakılmalıdır.

Papatya

Asırlardır halk arasında yaygın olarak kullanılır, doğal bir idrar yolları antiseptiğidir. Gaz söktürücüdür. Sindirimde rahatlık sağlar, zayıflamaya yardımcı çaylar arasındadır, ağrı kesici etkisi vardır.

Rezene

Sindirim sistemini rahatlatır. Kolit, gaz ve karın ağrısına iyi gelir. Uzun süre hazımsızlık çeken ve gaz şikayeti olan birçok hastamda, sadece rezene çayı içmekle bile önemli bir rahatlama sağlandığım gözlemişimdir. Ağır yemeklerden sonra kahve veya kola yerine içilecek bir bardak ılık rezene çayı, sindirime yardım eder. Vata beden tipine uygundur, Pitta lar ılık olarak içebilirler, Kapha ların çok fazla içmesi önerilmez.

Kakule

Osmanlı döneminde iyi kahve yapanlar, kahveyle beraber kakule de çektirirmiş. Kahvenin uyarıcı etki sini dengeler. 1-2 kahve kaşığı kakule sindirime çok faydalıdır. oğal gıdaların sindirilmesinde ve mide rahatsızlıklarında kullanılabilir. Kakule dinçlik veren zararsız bir uyarıcıdır. Koyu bir kahve içmektense, ağza kakule alıp çiğnemek daha iyi bir uyarıcı etki yapar.

Karanfil

Tansiyonu yükseltir, ağrıyı keser, ağız antisepsisini ve lokal analjeziyi sağlar. Ağız kokularına engel otur. çayı yapılmaz, ağır bir tadı olur. Ilık su içine 3-4 tane atılarak ve 1-2 damla Limon damlatılarak içilir. Tarçın, kuşburnu ve zencefille beraber tüketilebilir.

Kekik

Kapha lar için daha yararlıdır. Pazarlarda arıtılmış kekik Suyu ve normal kekik bitkisi halinde bulunur. Kekik bol olarak tüketildiğinde düşük tansiyonu normale çıkarır. Kekik suyunun, şekeri yüksek olan kişilerde, şekeri dengeleyici etkili vardır.

Kök zencefil

Kapha lar için uygundur, Vata lar kullanabilir, Pitta lar daha az kullanmalıdır. Yazın aşırı sıcaklarda Pitta lara uygun değildir. Son yıllarda üzerinde en çok konuşulan preparatlardan biridir. Kaynatılması gerekir. Sadece haşlanırsa aromasını vermez. Agni denilen sindirim ateşini artırır, bu nedenle de yağların sındirimine yardımcı olur. iyi huylu kolesterolü yükseltir. Hazmı kolaylaştırır. Soğuk algınlığına karşı et kilidir. Osmanlı devrinden beri bilinen bir baharattır. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. üst solunum yolları enfeksiyonlarına iyi gelir. Her 3 beden tipine de faydalıdır. Afrodiziyak etkilidir.

Kök zerdeçal

Uzakdoğu da zencefil gibi yaygın kullanılan bir baharattır. Karaciğeri kuvvetlendirici etkisi vardır. Sarılık geçirmiş kişilere ve egzamaya yatkın cildi olanlara çok faydalıdır. Köri baharatının en temel bileşenidir. çay olarak tüketilmeye uygun değildir. Ancak karışık çayların içine konabilir. Toz olarak yemeklerin üzerine serpilebilir veya bir parça Balla ka-rıştırılıp macun şeklinde tüketilebilir. özellikle karaciğeri kuvvetlendirdiği için genel olarak allerjilerde, cilt problemlerinde ve genelde Pitta dengelenmesinde yararlıdır. özellikle uzun süreli diyetlerde karaciğerin iyi korunması çok önemlidir. çünkü kirli gıdalardan, kimyasal maddelerden ve yanlış yapılan uzun diyetlerden en çok karaciğer etkilenir. Ayurveda ya göre, cilt karaciğerin aynasıdır. Ciltte çıkan kırmızı lekeler de genel olarak karaciğer rahatsızlığının bir belirtisidir. işte zerdeçal, karaciğerin en iyi destekleyicisi ve temizleyicisidir. Ayrıca tokluk hissi de sağlar.

Kuşburnu

C vitaminin uzun süre koruyabilmesinden dolayı, özellikle kışları içilen popüler bir çaydır. Eğer kişinin midesinde aktif gastrit varsa veya tansiyonu çok düşükse dikkatli kullanmalıdır. Vücudun mikroplara karşı direncim artırır. şeker hastalığında ve egzama tedavisinde yardımcıdır. Doğu Anadolu’nun yüksek kısımlarında doğanın hediyesidir. Marmelat olarak da tüketilir. Demir içerdiği için Kansızlık tedavisinde çok faydalıdır. Kabızlık ve Hemoroit tedavisinde ılık lapa olarak 20-25 Dakika makat bölgesine temas ettirilerek tutulursa hemoroit plaklarını büzer ve toparlar.

Sarı kantaron

ingilizcesi St. Johns-wort olan ve ülkemizde sarı kantaron adıyla bilinen bitki, dünyada da yaygın olarak kullanılır. Mide dostudur. Mide ağrılarında bir rahatlama sağlar. Depresyona iyi gelen etken maddesi hiperisin, suda değil alkolde çözündüğü için sadece çayım içerek depresyonu geçirmesini beklemek yanlıştır. Buruk bir tadı ve sarımtırak bir rengi vardır.

Sinameki

Senna grubu ekstreleri birçok ilacın içinde bulunur. Devamlı ve uzun süreli kullanılırsa bağırsak tembelliği yapar. Bağırsağın villus adı verilen fırça şeklindeki hücrelerinin yapısını bozar. Tek başına ve koyu içildiğinde hafif karın ağrısı ve gaz yapabilir, rezeneyle karıştırılarak kullanılırsa bu etkisi azalır. Kabızlık tedavisinde bol ılık su içilmesi, lifli gıdaların yenmesi ve egzersiz yapılması daha doğaldır.

Siyah çay

Türkiye nin birçok bölgesinde aşırı miktarda, koyu demli siyah çay tüketilir. çay, az ve açık içilirse uygundur, ancak fazla tüketildiğinde içerdiği tein, kafeine benzer bir etki gösterir ve çarpıntı, sinir, mide kazınması, çabuk acıkma ve uykusuzluk yapar, Ayrıca tein, diüretik , idrar söktürücü olduğundan, vücuttaki suyu da azaltır.
Siyah çay, demir bağlama özelliğine sahip olduğundan, aşırı ve koyu içilirse, kansızlığa yol açabilir. Bu nedenle, özellikle uzun süreli diyetlerde, çayı çok açık içmek, yemek arasında içmemek ve demir içeren gıdalarla birlikte tüketmemek, kansızlıktan korunmak için gereklidir.

Tarçın

Hazır çekilmiş halde veya kabuk şeklinde bulunur. Gaz söktürücü ve iştah açıcıdır. Vata ve Pitta lar için faydalıdır. Kabuğu kaynatıldığında, 2-3 Dakikada aromasını verir.

Yeşil çay

Bildiğimiz normal çayın mayalanmamış, harmanlanmamış doğal şeklidir. Uzakdoğu, Batı Avrupa ve Amerika da zayıflamaya ve toksin atmaya yararlı etkisinin bilimsel olarak saptanmasıyla, tüketimi ciddi şekilde artmış, çayları, tabletleri, sabunları piya-saya çıkmıştır. Günde 3 4 fincan yeşil çay içmenin, uzun vadede kansere karşı koruyucu olduğu bilimsel olarak ispat edilmiştir. Günde 3 4 fincan yeşil çay içmek, daha sağlıklı olmak, hastalıklara yol açan serbest radikalleri temizlemek ve vücuttan toksinleri atmak, zayıflama hızım artırmak gibi pek çok yarar sağlayacaktır. Yurtdışında yapılan bazı araştırmalarda, günde ortalama 3 4 fincan yeşil çay içen Kişilerin aylık ortalama kilo kaybının, diğer kontrol gruplarına oranla daha fazla olduğu saptanmıştır. Bu etkiye, yeşil çayın içindeki iştah azaltıcı bazı maddelerin yol açtığına inanılır. özellikle Uzakdoğu da, Japonya gibi yeşil çayı bolca tüketen toplumlarda, çok kilolu insanların pek görülmemesi, elbette ki tesadüf değildir. Tadı buruk olduğu için, çok kaynatılması ve aşırı koyu yapılması yeşil çayın tadım bozar. Genelde hiçbir bitki çayı çok acı ve koyu içilmemelidir.

Tatlandırıcılar

Bal

Doğal bir tatlandırıcıdır, fakat Balda dikkat edilmesi gereken nokta, içine konduğu Sıvı ısısının 40 C yi geçmemiş olmasıdır. Eğer 40 C yi geçerse ama denilen toksin açığa çıkar. çayları çok kaynatmak, balla beraber kaynatmak ve ballı çayı aşırı sıcak içmek doğru değildir.

Beyaz rafine şeker esmer şeker

Tüm çaylarda tatlandırıcı olarak rafine beyaz şeker yerine, kuru dut gibi doğal tatlandırıcıların kullanılması karaciğer için daha sağlıklıdır. özellikle kuru dutun içindeki doğal şeker, karaciğer için oldukça faydalıdır.
Rafine şekerler kullanıldığında süratle kana karışır, pankreastan hızla insülin salgılanır ve kana karışan insülin, tekrar kısa süre içerisinde kan şekerini düşürür ve vücudun tatlı yeme ihtiyacı hissetmesine neden olur. Yani, yemekten sonra içilen bol beyaz şekerli bir çay, bir süre sonra tatlı yeme ihtiyacı doğurur. Böylece bir kısırdöngünün içine girilmiş olur.
Esmer şeker, beyaz şekerin alternatifidir.
Kapha lar ve Pitta’lar çayları şekersiz içmelidir. Kapha lar sıcak içerken, Pitta lar ılık-sıcağımsı, yazın ise ılık içmelidir. Vata lar ise içine biraz esmer şeker ve limon koymalıdır.

Eğer çay şekersiz içilemiyorsa, o zaman tatlandırıcı olarak yukarıda söz ettiğimiz gibi Bal, esmer şeker veya dut kurusu kullanılmalıdır.